GÜLCEMAL

Gülcemal, ilk ismi ile Germanic, 1874 yılında Belfast kentinde Harland and Wolff firması tarafından inşa edilen ve 1911 yılında Osmanlı Seyr-i Sefain İdaresi tarafından satın alınan uzun yol buharlı yolcu gemisi. 




Amerika'ya giden Türk bayraklı ilk gemi olarak Türk Sivil Denizcilik tarihine geçmiştir. 


1950 yılında söküldüğünde 75 yıllık hizmet ömrüyle o tarihte dünyanın en uzun süre çalışan ikinci gemisi olarak da kayıtlara ayrıca geçmiştir.


142 metre uzunluğunda, 14 metre genişliğinde ve su altında kalan kısmı yaklaşık 10 metre olan, üst güvertesi açık, iki bacalı, dört direkli, 5071 grosstonluk geminin teknesi su geçirmez perdelerle 8 bölmeye ayrılmıştı.


İnşa edildiği tersane o zamana kadar bu büyüklükte bir geminin makinelerini yapmadığı için 5.000 beygir gücündeki tripıl ekspenşın (üç genişlemeli) makinelerin yapımı bu alanda hayli deneyimli olan Londra merkezli Maudslay, Sons and Field firmasına ısmarlanmıştı. 


Geminin 8 adet çift tabanlı kazanları ve dakikada 52 devir yaparak dönen 7 metre çapında bir pervanesi vardı. Günde 85 ton kömür yakarak saatte 15 deniz milin üzerinde bir hıza erişebilen geminin depoları 1.100 ton kömür alabilecek kapasitedeydi. 


Gemi kendi döneminin bir teknoloji harikası olarak görülmekteydi.


Geminin yemek ve dinlenme salonları hayli geniş tutulmuş, geniş oyun yerleri, lüks restoranları, göz kamaştırıcı salonları ile lüks oteller ayarında yüzen bir saray görünümündeydi. 


Geminin birinci mevkiinde 220 yolcu ağırlanıyordu, ikinci mevki kamaraları yoktu ancak alt kısmında 1500 göçmen taşıyabilecek geniş koğuşları vardı. Geminin mürettebatı 130 kişiden oluşuyordu. 


1893’te Amerika'ya Chicago Sergisi’ne görevli olarak giderken Liverpool’dan bu gemiye binen Ubeydullah Efendi gemiden bahsederken geminin gezinti güvertesinin üstünde köşk şeklinde bir kütüphanesinin olduğunu, yemek salonunun vapurun baş tarafına bakan kısmında büyük bir piyano ve ayna bulunduğunu, kütüphanenin duvarına her sabah saat 9’da bir cetvel asıldığını ve bu cetvelde kalkış limanından kaç mil uzaklaşıldığı, varış limanına kaç mil kaldığı gibi seyirle ilgili güncel bilgilerin yel aldığını, geminin içinde çiçek yetiştirilen bir bahçesinin olduğunu ve yemek masalarına her gün oradan taze çiçek getirildiğini ve gemide her gece konserlerin düzenlendiğini belirtmektedir.


Gülcemal nihayet 1937'de hizmet dışı bırakıldı ve Haliç'e bağlandı. Uluslararası Lloyd kayıtlarında adı en son 1945 yılında yer aldı. 1949 yılına gelindiğinde limanda ardiye gemisi olarak kullanılıyordu. Ertesi yıl yüzer otel haline getirileceğine dair söylentiler çıktıysa da 75 yaşındaki gemi hurda olarak İtalyanlar'a satıldı. 1950 yılında bir açık deniz römorkörü tarafından çekilerek limandan çıkarıldı ve sökülmek üzere Messina limanına gönderildi. 1950 yılında söküldüğünde 75 yıllık hizmet ömrüyle o tarihte dünyanın en uzun süre çalışan ikinci gemisi olarak kayıtlara geçmiştir


Atatürk'ün Gülcemal Vapuru ile yaptığı deniz gezileri şu şekildedir: 4 Ocak 1926 tarihinde Mudanya’da Gülcemal Vapurunda tertip edilen baloda bulundu, tekrar Bursa’ya döndü. 17 Ocak 1933 tarihinde Eskişehir’den trenle Derince’ye geldi oradan Gülcemal Vapuru ile Mudanya’ya gitti. 


28 Ocak 1933 tarihinde Mersin’de Gülcemal Vapuruna geçti. 29 Ocak 1933 tarihinde Gülcemal vapuru ile Antalya’ya geldi. 30 Ocak 1933 tarihinde Gülcemal vapuru ile Fethiye ve Marmaris koylarını gezdi. 


31 Ocak 1933 tarihinde Gülcemal vapuru ile İzmir’e gitti. 6 Şubat 1933 tarihinde Bilecik ve Bursa’dan Mudanya’ya geldi, Gülcemal Vapuru ile İstanbul’a hareket etti. 25 Haziran 1934 tarihinde İran Şahı ile birlikte Çanakkale’de Gülcemal vapuruna bindi. 


26 Haziran 1934 tarihinde Adalar ve Moda önünden Gülcemal ile geçti, İran Şahı Rıza Pehlevi ile Sarayburnu’ndan gemiden ayrıldı